. Phóng viên:Hiện ngành điện luôn kêu lỗ và cho rằng nguyên nhân do giá điện ở nước ta còn thấp. Tại diễn đàn, có ý kiến cho rằng để có vốn đầu tư phát triển ngành điện chỉ còn mỗi cách duy nhất là tăng giá điện. Theo ông, ý kiến này có hợp lý không?
Giá điện phải có tăng, có giảm
. Nhưng tại diễn đàn, nhiều doanh nghiệp thủy điện nhỏ đã đề nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tăng giá mua điện của họ để có thêm nguồn vốn đầu tư, thưa ông?
+ Ở đây, họ đòi EVN ít ra phải mua điện của họ bằng với giá mua của các thủy điện lớn chứ không đòi mua ngang giá mua điện của Trung Quốc. Việc mua điện Trung Quốc là vì chúng ta thiếu điện, người ta ép giá nên buộc phải mua với giá cao trong thời gian ngắn. Khi không thiếu điện, chúng ta không mua nữa.
Giá điện phải tùy thuộc vào đời sống kinh tế xã hội và mức tiêu thụ điện thì mới hợp lí. Trong ảnh: Khách hàng đóng tiền điện tại Công ty Điện lực Chợ Lớn. Ảnh: HTD
. Có một thực tế giá xăng dầu có lúc tăng, lúc giảm nhưng giá điện chỉ có tăng. Ông nghĩ sao về việc này?
+ Cái đó rất vô lý! Một khi đã gọi là thị trường thì phải có lúc tăng, lúc giảm. Ví dụ vào mùa mưa là phải giảm, lúc thừa điện là phải giảm, lúc người dân không dùng nhiều là phải giảm. Còn những thời điểm mùa khô, thiếu điện phải huy động nguồn điện chạy dầu và các năng lượng khác khiến đầu vào cao thì có thể tăng giá điện.
Giá điện phải tùy thuộc vào đời sống kinh tế-xã hội và mức tiêu thụ điện thì mới hợp lý. Như đợt tăng giá điện vừa rồi là không được, lẽ ra còn phải giảm. Vì năm nay gần 70% doanh nghiệp không hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng, thêm vào đó thủy điện Sơn La vừa đưa vào hoạt động với mức giá rẻ. Như vậy là điện thừa chứ không thiếu và không có lý do gì để tăng giá vào thời điểm này cả.
Cần tổ chức lại ngành điện
. Điều người dân băn khoăn không phải giá điện cao hay thấp mà là tính minh bạch trong giá điện…
+ Việt Nam chưa có thị trường điện cạnh tranh nên làm gì minh bạch giá điện được? Đã gọi là thị trường cạnh tranh thì phải có người mua, người bán và họ phải độc lập, không phụ thuộc ai cả. Còn hiện nay, tổng công ty và công ty mua bán điện cả nước trực thuộc EVN, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia trực thuộc EVN, Tổng Công ty Truyền tải Điện Quốc gia trực thuộc EVN, năm tổng công ty điện lực miền trực thuộc EVN, 62 công ty điện lực các tỉnh, thành trực thuộc EVN, tất tần tật trực thuộc EVN. Như vậy làm gì có thị trường cạnh tranh?
. Vậy theo ông, phải tổ chức lại ngành điện như thế nào để giá điện được minh bạch như mong muốn của người dân cũng như để có một thị trường điện cạnh tranh đúng nghĩa?
+ Tại kỳ họp Quốc hội vừa rồi, nhiều đại biểu cũng yêu cầu phải bỏ độc quyền trong ngành điện như hiện nay. Chúng tôi vừa có đề án đề nghị Chính phủ cần có một thị trường điện cạnh tranh với hai cấp độ. Ở cấp độ bán buôn, mô hình tổ chức trong thị trường điện phải độc lập với nhau, không ai phụ thuộc ai hết. Như vậy ông truyền tải điện không thể trong EVN được, ông mua bán điện cũng không thể trong EVN… EVN chỉ nên nắm các công ty thủy điện và năm tổng công ty điện lực miền, 62 tổng công ty điện lực tỉnh. Có như vậy mới đảm bảo tính minh bạch, công bằng, tính độc lập, cạnh tranh thì mới có thị trường.
Sau vài năm thực hiện cấp độ bán buôn, chúng ta chuyển sang cấp độ cạnh tranh ở thị trường bán lẻ. Khi ấy EVN chỉ nên quản lý các nhà máy điện đa mục tiêu như Sơn La, Hòa Bình, Trị An… và quản lý các nhà máy điện hạt nhân. Còn các dòng điện khác EVN không nên quản lý.
. Xin cảm ơn ông.
THU HẰNG
