Nhưng muốn hay không chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng công việc này cơ quan hữu trách đã làm chưa thật tốt, chưa thật hiệu quả, cần phải có sự chung tay góp sức của người dân.
Nhưng người dân chỉ có thể tham gia phòng chống tham nhũng khi họ thấy mình thật sự an toàn. Không ai dại gì đứng ra làm cái việc mà mình nhận thấy mối hiểm nguy luôn hiển hiện, rình rập và đe dọa đến tính mạng, sức khỏe hay công việc hiện tại của mình (và của cả người thân). Muốn vậy, nhà nước cần phải thiết lập một cơ chế bảo đảm an toàn một cách tuyệt đối để mọi công dân có thể tích cực tham gia tố cáo tham nhũng mà không phải e ngại đến sự an toàn của họ.
Theo đó, việc UBND TP.HCM ban hành quy chế bảo vệ và khen thưởng người phát hiện, tố cáo hành vi tham nhũng chính là động thái khuyến khích sự tham gia tố giác của người dân. Nhưng quy chế này dường như còn có điểm khiến người dân băn khoăn. Đó là việc quy chế chưa đề cập đến chuyện bảo vệ người thân của người tố cáo; chưa làm rõ nếu lỡ nội dung tố cáo chỉ đúng một phần thì người tố cáo có được bảo vệ hay không. Quy chế cũng chưa đề cập thật cụ thể việc chế tài người để lọt thông tin của người tố cáo ra ngoài…
Có lẽ khi quyết định gửi đơn tố cáo tham nhũng đến cơ quan chức năng, không một ai nghĩ đến món tiền thưởng vài triệu hay vài chục triệu đồng mà mình sẽ nhận được sau này. Họ tố trước hết vì họ bức xúc và căm phẫn bọn sâu dân mọt nước. Họ tố bởi đó là trách nhiệm thiêng liêng của một công dân đối với đất nước chứ không phải vì sự bắt buộc của cơ quan, tổ chức nào (ngay trong Luật Phòng, chống tham nhũng 2005 cũng khẳng định “Công dân có quyền phát hiện, tố cáo hành vi tham nhũng...”).
Như vậy, tố hay không tố đó là quyền chứ không phải nghĩa vụ của người dân. Một khi đã là quyền thì họ… có quyền làm hay không làm mà không sợ bị chế tài của luật (trường hợp sau này đối tượng tham nhũng bị phát hiện, luật pháp cũng khó buộc người dân vào tội che giấu tội phạm). Họ chỉ làm khi cảm thấy thật sự yên tâm, khi mình và người thân của mình được pháp luật bảo đảm bảo vệ một cách an toàn tuyệt đối. Đó cũng chính là điều mà các quy định pháp luật trong lĩnh vực phòng chống tham nhũng hiện nay cần phải hoàn thiện.
THÁI BÌNH
