Nhân kỳ họp HĐND TP.HCM: Nên họp chuyên đề về quản lý vốn ODA

Trước kỳ họp HĐND, đại biểu Trương Trọng Nghĩa, Phó Ban Kinh tế và Ngân sách HĐND TP, đã có câu hỏi chất vấn đến các cơ quan chức năng về dự án ODA tại TP bị đội vốn lên nhiều lần so với dự toán ban đầu. Cụ thể: dự án đại lộ Đông Tây và Môi trường nước đội 3.600 tỉ đồng; tuyến metro 1 chưa khởi công cũng đã tăng từ 1,1 tỉ USD lên 2,3 tỉ USD; dự án vệ sinh môi trường TP từ 200 triệu USD lên hơn 354 triệu USD... Đâu là nguyên nhân của việc đội vốn này?

Phải cảnh giác với nhà thầu

Ông Nghĩa nói: Hiện TP đang hạn hẹp về nguồn vốn để xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Vốn ODA với những ưu đãi trung và dài hạn rất thích hợp trong việc đầu tư vào các dự án hạ tầng. Tuy nhiên, nếu sử dụng vốn vay ODA không hiệu quả, thay vì làm một năm lại phải làm tới ba năm, thay vì chi một đồng phải chi tới ba đồng… thì hậu quả là con cháu mình phải còng lưng ra mà trả nợ.

Việc sử dụng vốn vay ODA, cần quan tâm ba chuyện lớn: Thứ nhất, vốn ODA phải sử dụng vào những công trình hạ tầng kỹ thuật có tính chất huyết mạch, đột phá. Thứ hai, nếu có hiện tượng đáng chi một đồng mà xài tới ba đồng thì phải chấn chỉnh, sửa chữa ngay vì sử dụng vốn ODA không hiệu quả sẽ dẫn đến nợ công chồng chất. Thứ ba, phải cảnh giác chuyện nhà thầu dùng thủ thuật giá thấp hay khoe mẽ về năng lực để trúng thầu, sau đó tìm cách xin điều chỉnh, bổ sung để tăng giá lên. Chưa tính việc xin điều chỉnh tăng giá, riêng việc công trình đáng lẽ làm ba năm lại thành bảy năm cũng làm tăng chi phí và nhất là lãng phí thời gian và cơ hội.

Dự án Đại lộ Đông Tây và Môi trường nước là một trong những dự án có vốn vay ODA và đội vốn lên 3.600 tỉ đồng. Ảnh: HTD

Mạnh dạn áp dụng mô hình mới

Ở nhiều nước, họ dùng mô hình công-tư hợp tác trong các dự án công sử dụng vốn ngân sách, giúp tăng chất lượng và hiệu quả công trình lên rất nhiều. Việc này chính quyền TP cũng đã đi tìm hiểu từ 7-8 năm trước. Đại sứ Anh đã mời chuyên gia qua thuyết trình chi tiết cho các sở, ban, ngành của TP nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện vì có người nêu là chưa có quy định.

Tôi cho rằng pháp luật là do con người làm ra. Khá nhiều những quy định 5-10 năm trước ta không có, giờ đã có, vậy sao chúng ta không mạnh dạn đưa mô hình này vào cùng với việc chặt chẽ, công khai, minh bạch trong việc sử dụng vốn ODA.

Chưa hết, các dự án công sử dụng vốn ngân sách, kể cả mô hình công-tư hợp tác phải luôn có sự giám định của những tổ chức độc lập, khách quan thì việc dự toán và quyết toán mới khách quan và hợp lý. “Sắp tới HĐND TP cần phải giám sát sâu sát, chặt chẽ hơn việc sử dụng nguồn vốn ODA và nợ công của TP. Thậm chí đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND TP nên phối hợp để giám sát việc sử dụng vốn ODA vì nhiều công trình sử dụng vốn ODA có liên quan đến sự phê duyệt của trung ương và quản lý của địa phương”.

Tôi cho rằng cần phải có một kỳ họp chuyên đề về các dự án có nguồn vốn ODA và về nợ công của TP để các đại biểu có thông tin đầy đủ để giám sát hiệu quả.

TRỌNG MẠNH