Chủ thể vi phạm chỉ bị xử lý hình sự khi trước đó đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi này nhưng vẫn tiếp tục cố tình không khắc phục. Chính quy định ấy đã khiến những người có trách nhiệm của Vedan thoát tội trong khi hậu quả do họ gây ra cho xã hội thì nghiêm trọng vô cùng.
Và trong lúc hậu quả của nó chưa được khắc phục triệt để, khi chuyện bồi thường thiệt hại vẫn còn lùm xùm, dây dưa thì một “nhân tố” tàn hại môi trường khác lại xuất đầu lộ diện: Nhà máy sản xuất khung nhôm định hình của Công ty Cổ phần Công nghiệp Tung Kuang (Đài Loan) ở huyện Cẩm Giàng (Hải Dương). Lần này, có vẻ như kẽ hở may mắn của pháp luật đã không dung dưỡng cho những người xem thường pháp luật nữa rồi.
Bởi lẽ trong lần sửa đổi, bổ sung năm 2009, Quốc hội đã bỏ quy định trói tay nói trên của Điều 183 Bộ luật Hình sự. Chỉ cần người nào gây ô nhiễm môi trường ở mức độ nghiêm trọng là bị xử lý hình sự (về tội gây ô nhiễm môi trường) mà không cần điều kiện đã từng bị xử phạt hành chính như đã nói. Vì vậy, lãnh đạo Công ty Tung Kuang, những người cố tình xả thải chưa qua xử lý ra sông Ghẽ, khó thể thoát tội này. (Trả lời báo chí, ông Lưu Kiến Lâm, Phó Tổng Giám đốc công ty, thừa nhận công ty đã chủ động làm vậy để… tiết kiệm chi phí sản xuất.) Vấn đề còn lại là cơ quan tố tụng phải xác định hậu quả vụ việc, tính chất, mức độ hành vi của từng cá nhân liên quan để xử lý tương thích.
Và cũng thật trùng khớp, sai phạm của Tung Kuang bị phát hiện chỉ sau hơn một tháng kể từ ngày Nghị định 117/2009/NĐ-CP về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có hiệu lực. Nghị định này cho phép xử phạt doanh nghiệp vi phạm đến 500 triệu đồng (khoản 6 Điều 10), ngoài ra cơ quan chức năng còn được phép cấm doanh nghiệp vi phạm hoạt động (khoản 3 Điều 4).
Đương nhiên, việc xử mút khung hay cấm hoạt động còn phải phụ thuộc vào tính chất, mức độ vi phạm đến đâu. Nhưng nhìn chung, đối với những ai vì mục tiêu lợi nhuận mà xem thường pháp luật, bất chấp hậu quả về môi trường thì tâm lý xã hội vẫn muốn người đó, doanh nghiệp đó phải bị phạt thật nặng và buộc khắc phục hậu quả.
Có xử lý mạnh tay như thế may ra trong tương lai mới không còn những Vedan hay Tung Kuang khác.
THÁI BÌNH
