Bọn giặc cũng từng treo giải thưởng 10 lượng vàng cho kẻ bắt hoặc giết được ông "Hùm xám". Thế nhưng, ông đã đi qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chỉ huy đơn vị lập nhiều chiến công.
Ông chính là Nguyễn Văn Hơn, SN 1919, nguyên Trưởng Công an xã Long Thới, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh, vừa được Chủ tịch nước ký quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Năm 1945, Nhật đảo chính Pháp, nhìn đám lính Nhật cầm kiếm, cầm súng đi lại nghênh ngang ở trung tâm xã Tập Ngãi hà hiếp người sở tại, ông Hơn đã bàn tính với một số người bạn thân cách lấy vũ khí của lính Nhật. Khi có tên lính nào đi lại hống hách một mình trên đường, ông Hơn và mấy người bạn đi tới, giả vờ làm quen rồi bất ngờ quật ngã, giật khẩu súng và cây kiếm của hắn.
Ngày 10/8/1945, hành động dũng cảm cướp súng Nhật của ông Nguyễn Văn Hơn đã được tổ chức Thanh niên Tiền phong xã Tập Ngãi biết. Tổ chức đã vận động ông tham gia và trở thành một trong những đội viên Thanh niên Tiền phong gương mẫu và dũng cảm trong cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 tại huyện Tiểu Cần. Một tháng sau, sau khi nghe báo cáo về việc cướp súng Nhật của ông Hơn, đồng chí Dung Văn Phúc, thường gọi là Dương Quang Đông, Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh, trực tiếp chỉ đạo Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh (tên gọi Công an Trà Vinh lúc bấy giờ) đã mời ông Hơn đem súng lên nộp và quyết định giữ ở lại làm đội viên. Vậy là từ đây, đồng chí Nguyễn Văn Hơn đã chính thức gia nhập lực lượng Công an, mở ra thời kỳ đấu tranh tự giác trong hàng ngũ Việt Minh dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Quốc gia tự vệ cuộc tỉnh Trà Vinh.
Mỗi ngày, ông Hơn cùng 5-6 đồng đội sử dụng xe ôtô thu được của địch đến các vùng "thu gom" súng, đạn của bọn hương chức, hội tề và quan lính Tây bỏ lại, đem về trang bị cho chính quyền cách mạng. Năm 1946, đồng chí Hơn được cử làm Đội trưởng Đội Trừ gian huyện Kế Sách (Sóc Trăng), rồi làm Đội trưởng Đội Tự vệ huyện Long Phú (Sóc Trăng) với nhiệm vụ phá lộ, phá cầu, trừ gian, diệt tề.
Tháng 2/1947, được lệnh cấp trên, ông Hơn trở về huyện Tiểu Cần và nhận nhiệm vụ Trưởng đội Công an Xung phong huyện Tiểu Cần. Quân số đầu tiên của Đội chỉ có 8 người với vũ khí vẻn vẹn là 5 khẩu súng lửa tự tạo nhưng phải đảm nhận nhiệm vụ rất nặng nề là: diệt ác, trừ gian, phá kềm nhằm tạo tình hình bất ổn định tại những nơi mà kẻ địch cho là an toàn nhất và phục vụ cho các phong trào đấu tranh của nhân dân từng bước phát triển.
Trăn trở với nhiệm vụ, ông Hơn lên Ty Công an Trà Vinh xin cấp thêm vũ khí thì được biết đây là tình hình khó khăn chung. Trên đường về căn cứ, ngang qua chợ Tiểu Cần, vùng trung tâm đóng quân của địch, đồng chí càng hiểu sâu sắc lời khuyên của cấp trên "Súng trong kho của địch là súng của anh em mình". Tình cờ thấy một tên trung sỹ địch thường áp giải tù nhân chính trị, ông đã mưu trí, tiêu diệt đối tượng, thu một súng.
Năm 1947, được lệnh triệt hạ đồn Cầu Đúc, một căn cứ được canh phòng nghiêm mật, làm lá chắn cho dinh quận trưởng của địch, ông đã thực hiện cách đánh táo bạo. Khoảng 11h trưa, đợi bọn lính gác vào trong ăn cơm, toàn Đội Công an Xung phong bí mật áp sát đồn yểm trợ, một mình ông Hơn đột nhập vào đồn, thẳng đến phòng tên đội trưởng, tiêu diệt hắn. Cùng lúc, toàn đội ập vào đồn tiêu diệt luôn 5 tên, thu 6 khẩu súng rồi rút an toàn mà bọn địch trong dinh quận không kịp phản ứng.
Trận tiêu diệt tên Bố Ngự, một hương quản khét tiếng gian ác, nhiều nợ máu ở xã Tân Hòa (Tiểu Cần) của ông Hơn và đồng đội được coi như đòn chí mạng vào bọn địch, khiến bọn ác ôn trong vùng hoảng sợ. Nhiều lần bị dân quân, du kích các xã Tân Hòa, Hùng Hòa phục kích hụt, Bố Ngự càng cảnh giác cao, nhà cửa luôn có bọn tay chân thuộc hạ canh phòng nghiêm ngặt.
Một đêm giữa năm 1948, ông Hơn cùng anh em trong Đội bí mật áp sát các cửa ra vào mà tên Bố Ngự không hề hay biết. Đến 2h sáng, một tên lính bảo vệ vừa mở cửa bước ra ngoài, lập tức ông Hơn cùng đồng đội ập vào diệt gọn 3 tên lính. Nghe động, biết nguy hiểm, Bộ Ngự tháo chạy ra cửa nhà sau. Đồng chí Hơn, bằng thế võ điêu luyện, phóng lên, dùng chân kẹp chặt cổ và dùng dao hạ Bộ Ngự. Toàn đội thu được 4 súng và rút lui an toàn. Sau trận này, nhiều tên ác ôn trong vùng hoảng sợ, phải nhờ người thân đến gặp đồng chí Hơn hứa hẹn sẽ không gây nợ máu nữa.
Trong các cương vị công tác, ông đã chỉ huy và trực tiếp tham gia hàng trăm trận diệt ác, trừ gian, đánh chiếm đồn bốt của địch, bảo vệ phong trào quần chúng đấu tranh cách mạng ở địa phương. Riêng bản thân đồng chí đã trực tiếp tiêu diệt 39 tên ác ôn, tịch thu của kẻ địch để trang bị cho lực lượng 67 súng các loại, đánh chìm và phá huỷ 2 tàu lương thực của địch.
Năm 1957, ông Hơn được điều động làm Trưởng ban Quân báo Tiểu đoàn Giáo phái ở Vĩnh Long. Tháng 10 năm đó, trong một chuyến công tác, ông đã bị kẻ địch bắt, đày ra nhà tù Côn Đảo. Trong ngục tù của địch, bị tra tấn hết sức dã man nhưng ông Hơn tiếp tục đấu tranh, nêu cao tinh thần dũng cảm, kiên cường, giữ vững khí tiết người Cộng sản.
Năm 1973, được trao trả theo Hiệp định Paris và vì lý do sức khỏe ông Hơn được phép trở về địa phương. Sau năm 1975, ông vẫn tiếp tục đảm nhiệm chức Trưởng Công an xã Long Thới và nhiều chức vụ khác, cũng như tham gia nhiều công việc góp phần giữ gìn ANCT và TTATXH ở địa phương. Ông mất năm 2005 nhưng tên tuổi của ông đã trở thành niềm tự hào của Công an tỉnh Trà Vinh, các đồng chí, đồng đội.
Theo T.Hoà - H.Giang (CAND)
