Từ ngày 1-7, Luật Thi hành án hình sự sẽ có hiệu lực pháp luật. Đạo luật có một nội dung rất mới và nhân văn là thay thế hình thức thi hành án tử hình bằng xử bắn sang tiêm thuốc độc. Tuy nhiên, cho đến nay văn bản hướng dẫn cụ thể về quy trình thủ tục cũng như việc đầu tư trang thiết bị cho hình thức thi hành án mới vẫn đang trong quá trình xây dựng. Đây là vấn đề được thảo luận nhiều trong buổi làm việc của Ủy ban Tư pháp Quốc hội với các cơ quan hữu quan ngày 27-6.
Theo Trung tướng Cao Ngọc Oánh, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, việc nghiên cứu đổi mới hình thức thi hành án tử hình đã được đặt ra từ Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp và đã được Bộ Công an triển khai từ lâu. Đây là một trong những cơ sở để Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Thi hành án hình sự. Ban đầu dự thảo đề xuất quy định song song hai hình thức tử hình và tiêm thuốc độc. Tuy nhiên, Quốc hội sau đó quyết định chuyển hẳn sang hình thức tiêm thuốc và nói rõ “quy trình thực hiện việc tiêm thuốc độc do Chính phủ quy định”.
Phòng thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc tại tiểu bang Virginia (Mỹ). Ảnh: Internet
Tham mưu cho Chính phủ về quy trình này, Bộ Công an đã xây dựng dự thảo nghị định và hiện đang lấy ý kiến các thành viên Chính phủ. Dự kiến tháng 7 tới, nghị định sẽ được Chính phủ thông qua, ban hành.
Ngoài văn bản pháp quy nói trên, Bộ Công an còn đang chủ trì xây dựng đề án triển khai thực hiện hình thức thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc. Theo quy trình chung, đề án chỉ có thể ban hành sau khi nghị định có hiệu lực. Chưa kể sau khi nghị định và đề án được thông qua, còn cần thời gian để triển khai, đầu tư cơ sở vật chất, đào tạo nhân lực cho việc thi hành án tử hình theo hình thức mới. Việc thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc, vì vậy chưa thể áp dụng ngay từ ngày luật có hiệu lực.
Theo ông Oánh, về lâu dài không chỉ cải thiện chế độ giam giữ tử tù, mà còn cần tìm giải pháp hạn chế số lượng tử tù bị thi hành án trên thực tế. Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Anh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Công an, người tham gia từ đầu đề án đổi mới thi hành án tử hình, cho biết Thái Lan, quốc gia áp dụng hình thức tiêm thuốc độc, đã nhận lời giúp đỡ Việt Nam trong việc tìm hiểu thi hành án tử hình. Tại nước này, thay vì biệt giam tử tù ở các trại tạm giam thuộc công an các tỉnh như Việt Nam, các tử tù ở Thái Lan được giam chung một nơi. Mục đích vừa để kiểm soát, bảo vệ an ninh, vừa tạo cho tử tù cuộc sống tương đối thoải mái, tâm lý nhẹ nhàng trong thời gian đợi thi hành án.
Theo đề xuất của Bộ Công an, tổng cộng sẽ có 40 văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án hình sự. Trong đó có tám nghị định về chế độ ăn ở, sinh hoạt, thăm gặp, khám, chữa bệnh, quần áo, tư trang của phạm nhân, học sinh trường giáo dưỡng, đối tượng lưu trú chờ chấp hành án trục xuất; thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh; thi hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng với người chấp hành xong án phạt tù...
NGHĨA NHÂN
