Nội soi não thất thứ ba (ETV): Cơ hội lớn cho trẻ não úng thủy

Lần đầu tiên Bệnh viện (BV) đa khoa Khánh Hòa thực hiện thành công ca phẫu thuật não úng thủy (NUT) bằng phương pháp nội soi não thất thứ ba (ETV) cho bệnh nhi Nguyễn Trần Mạnh Khải, 10 tháng tuổi. Đây là BV thứ hai tại Việt Nam áp dụng thành công kỹ thuật này sau BV Trung ương Huế. Việc ứng dụng kỹ thuật này sẽ giúp những bệnh nhân bị NUT có cơ hội được điều trị an toàn, hiệu quả hơn.

Kỹ thuật cao về tỉnh...

Ca mổ do bác sĩ (BS) Trần Hoàng Minh (khoa Ngoại thần kinh) thực hiện. Trước đó, BS Minh đã được Tổ chức Handicap International (Bỉ) đưa đi tập huấn hai tháng tại Uganda (châu Phi) nơi có nhiều bệnh nhân bị NUT. Tại đây, BS Minh cùng một BS ở BV Trung ương Huế đã trực tiếp phẫu thuật trên 100 bệnh nhân bị NUT tại Uganda.

Cùng với việc đào tạo, Tổ chức Handicap International còn tài trợ cho BV đa khoa Khánh Hòa và BV Trung ương Huế mỗi BV một máy ETV (máy nội soi não thất thứ ba) cùng các dụng cụ đi kèm trị giá 50.000 USD. Đây là những máy ETV hiện đại nhất Việt Nam.

Chị Trần Thị Nga, mẹ bé Khải, rất vui mừng vì con mình được điều trị bằng phương pháp mới. Chị cho biết từ lúc mới sinh đến tám tháng tuổi, bé Khải hoàn toàn bình thường. Sau đó, gia đình thấy đầu cháu to nhanh hơn bình thường. đưa đi khám, bác sĩ cho biết cháu bị bệnh NUT. Đến nay, tình trạng sức khỏe của cháu Khải tiến triển rất tốt, thóp trên đầu đã xẹp, mắt dần trở lại bình thường...

Theo BS Minh, nếu không có diễn biến bất thường, sau 10 ngày theo dõi cháu Khải sẽ được xuất viện. Tuy nhiên, đầu cháu Khải sẽ không nhỏ lại như những đứa trẻ bình thường. Việc phẫu thuật chỉ ngăn chặn cho đầu không tiếp tục to lên, trí não phát triển bình thường...

Không phải “chìa khóa vạn năng”

Theo BS Minh, NUT còn được gọi là chứng đọng nước trong não, giãn não thất. Trước đây, trẻ mắc NUT được phẫu thuật đặt ống dẫn lưu từ não thất vào ổ bụng hoặc vào tim. Phương pháp này khá đơn giản nhưng khá đắt. Ngoài chi phí mổ, bệnh nhân phải trả tiền mua ống dẫn lưu với giá 500-800 USD. Hơn nữa, cách mổ này thường gặp biến chứng như tắc ống dẫn lưu hoặc dễ bị nhiễm trùng do có sự xuất hiện dị vật trong não.

Phương pháp nội soi mới không cần ống dẫn ra ngoài, sẽ tránh được bệnh nhiễm trùng, tắc ống dẫn... Thời gian thực hiện phẫu thuật nhanh, mau xuất viện, lại không tốn tiền mua ống dẫn lưu, bệnh nhân sẽ tiết kiệm chi phí đáng kể.

Tuy nhiên, đây không phải là “chìa khóa vạn năng”. BS Nguyễn Bảo Tường, Phó Trưởng khoa Ngoại BV Nhi đồng 1, phân tích: “Hạn chế của phương pháp này là nó không thể áp dụng cho tất cả trẻ mắc NUT. Trong trường hợp dịch vẫn được tiết ra, đường ống dẫn vẫn hoạt động bình thường nhưng không hấp thu được thì có đục lỗ ở não thất thứ ba cũng không giúp ích được cho cháu bé”. Ngoài ra, phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật rất cao: một BS phải được đào tạo ít nhất hai năm mới có thể lành nghề.

Bà Trần Thị Phước (huyện Bắc Bình, Bình Thuận), bà ngoại của cháu Nguyễn Quang Tâm (18 tháng tuổi), hiện đang theo chữa trị tại BV Nhi đồng 1, bức xúc nói: “Lúc mẹ của cháu mang thai đến tháng thứ chín, BS siêu âm phát hiện bé bị NUT. Nhưng sau khi sinh, BV trả về nhà vì họ nói bệnh này không có thuốc chữa. Đến ba tháng tuổi thì đầu bé phình to ra...”. Hiện nay, hàng ngày bà Phước mang đứa cháu ngoại 18 tháng tuổi đi bán vé số kiếm tiền phẫu thuật cho cháu.

Phát hiện bệnh từ thời kỳ tiền sản

Sự lơ là của các sản phụ trong thời kỳ tiền sản là một trong những nguyên nhân khiến NUT bị “giấu” kỹ. TS-BS Lê Thị Thu Hà, Trưởng Buồng khám thai BV Từ Dũ, cho biết: “Có thể phát hiện sớm NUT ở tuần lễ thứ 20 của thai kỳ nhờ siêu âm. Trường hợp giãn não thất thể nhẹ có thể xuất hiện muộn hơn ở tuổi thai 24-26 tuần. Khi đó, cần theo dõi hai tuần/lần vì đa phần tiến triển tốt dần. Tuy nhiên, cũng có một ít trường hợp diễn tiến xấu đi, chuyển thành thể trung bình rồi nặng, cấu trúc bình thường của nhu mô não bị phá hủy. Lúc này thai phụ và gia đình sẽ được tư vấn hướng chấm dứt thai kỳ”.

BS Hà cho biết thêm, trong số các thai nhi bị giãn não thất thể nhẹ trong quá trình theo dõi thì đến 60% trở lại bình thường, 20% trở nặng, còn 20% không thay đổi. Sau sinh, diễn tiến của trẻ vẫn còn thay đổi nữa. Đó là lý do vì sao BS Tường cho rằng: “Mổ nội soi là một phương pháp tiên tiến, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng mổ ngay. Phát hiện bệnh càng sớm càng tốt không có nghĩa là mổ càng sớm càng tốt. Kết quả phẫu thuật còn phụ thuộc vào thời điểm phẫu thuật và các triệu chứng lâm sàng trước phẫu thuật”.

Biểu hiện rõ nhất của NUT là đầu trẻ to dần, thóp trước phồng và giãn rộng. Trẻ hay quấy khóc, nôn, bỏ bú, mắt nhìn xuống... Trẻ mắc NUT dễ bị mù, câm, điếc hay liệt. NUT thường do bẩm sinh hoặc là hậu quả của các bệnh lý: viêm não, viêm màng não, xuất huyết não, u não... Phụ huynh nên đo vòng đầu thường xuyên đề phòng trường hợp não trẻ phát triển bất thường. Nếu trẻ không lật, bò, ngồi được có thể do đầu bé nặng vì ứ nước, nên đi khám ngay.

Một ca phẫu thuật bằng phương pháp ETV có chi phí 3-4 triệu đồng. Chị Loan My, phụ trách truyền thông của Tổ chức Handicap Việt Nam, cho biết: “Bệnh nhi NUT nghèo, dưới sáu tuổi, có giấy chuyển viện sẽ được phẫu thuật miễn phí tại hai bệnh viện này”.

YÊN THẢO - THÀNH NGUYỄN

Đừng bỏ lỡ

Đọc thêm

PV GAS bắt đầu cung cấp LNG cho sản xuất công nghiệp

PV GAS bắt đầu cung cấp LNG cho sản xuất công nghiệp

(PLO)- Từ ngày 15-3, Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) chính thức cung cấp LNG phục vụ sản xuất công nghiệp với những chuyến xe bồn chở LNG đầu tiên tại Việt Nam, được xuất từ trạm nạp Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu) đến trạm tái hóa khí LNG Thuận Đạo (Long An).

NPK Phú Mỹ góp phần cho một mùa mía ngọt bội thu

NPK Phú Mỹ góp phần cho một mùa mía ngọt bội thu

(PLO)- Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo) đã dày công nghiên cứu ra dòng sản phẩm NPK Phú Mỹ 20-10-10+TE chuyên dùng cho cây mía. Điều này giúp người nông dân phấn khởi chuẩn bị cho một mùa mía mới, hứa hẹn bội thu.

Công đoàn PV GAS triển khai chương trình Xuân nghĩa tình Dầu khí

Công đoàn PV GAS triển khai chương trình Xuân nghĩa tình Dầu khí

(PLO)- Thực hiện chỉ đạo của Công đoàn Dầu khí Việt Nam, Công đoàn Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) đã chỉ đạo các công đoàn trực thuộc tổ chức chương trình "Xuân nghĩa tình Dầu khí - Tết ấm áp, sẻ chia" cho người lao động trực Tết ở các công trình khí.

PV GAS sẵn sàng cung cấp LNG cho khách hàng công nghiệp

PV GAS sẵn sàng cung cấp LNG cho khách hàng công nghiệp

(PLO)- Theo đó, dự kiến từ quý II-2024, Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) sẽ cung cấp LNG cho khách hàng công nghiệp, từng bước phục vụ cho đời sống, sản xuất và hiện thực hóa mục tiêu chiến lược năng lượng của quốc gia.