Chuột rút - nguy hiểm đến tính mạng

Chuột rút sẽ làm hạn chế vận động hoặc ngừng vận động. Chuột rút nhiều khi gây nguy hiểm đến tính mạng, nhất là lúc đang bơi.

Nguyên nhân gây chuột rút là gì?

Có rất nhiều nguyên nhân gây chuột rút tùy theo từng trường hợp khác nhau. Nguyên nhân hay gặp nhất là hiện tượng mất nước, mất chất điện giải trong lao động nặng nhọc (thợ mỏ, thợ sửa chữa đường điện, công nhân bốc vác...); trong thể dục thể thao (bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ, bơi lội...). Ngoài hiện tượng mất nước thì có hiện tượng thiếu hụt canxi, kali, natri, magiê máu trong một khoảng thời gian ngắn do cơ thể chưa điều chỉnh kịp hoặc không đủ để điều chỉnh.

Chuột rút cũng thường hay xuất hiện do lạnh kết hợp với vận động mạnh như khi tắm, bơi lội ở sông, biển. Chuột rút cũng có thể gặp trong một số bệnh lý thuộc tĩnh mạch, điển hình là ở người giãn tĩnh mạch nông như giãn tĩnh mạch chân. Chuột rút xảy ra trong các trường hợp này là do hiện tượng ứ đọng máu trong lòng tĩnh mạch bởi sự giảm về chức năng và các van tĩnh mạch. Người ta cũng gặp một số trường hợp chuột rút gây cơn đau dạ dày cấp mà có thể là do ngộ độc thức ăn hoặc một số phụ nữ bị đau bụng kinh.

Chuột rút có nguy hiểm không?

Chuột rút sẽ gây đau cơ cấp tính. Gần như các trường hợp chuột rút đều phải ngừng hoạt động và cần được chăm sóc ngay. Tuy vậy, không phải trường hợp chuột rút nào cũng được xử trí kịp thời. Nguy hiểm nhất của chuột rút là khi đang leo trèo (công nhân đường dây điện, thợ xây...); đang bơi lội, đang tắm ở sông, biển... nếu không được xử lý kịp thời thì rất nguy hiểm đến tính mạng.

Có thể dự phòng chuột rút hay không?

Hầu hết trường hợp chuột rút là do thiếu nước, chất điện giải khi đang lao động, vận động quá sức. Vì vậy, người lao động nặng nhọc, vận động viên cần uống đủ nước, ăn đủ lượng muối cần thiết. Ngoài ra, nếu có điều kiện nên mang theo nước uống khi đang lao động, tập luyện. Hàng ngày cần ăn đủ chất để cung cấp năng lượng cần thiết trước khi bước vào công việc nặng nhọc hoặc tập luyện cũng như thi đấu. Vận động viên bơi lội, người đi tắm biển trước khi xuống nước cần có một thời gian nhất định để khởi động, không để cơ thể tiếp xúc với lạnh một cách đột ngột.

Đối với người bị giãn tĩnh mạch chân cần đi khám định kỳ và điều trị một cách nghiêm túc bởi vì ngoài triệu chứng chuột rút thì giãn tĩnh mạch chân còn có nhiều triệu chứng và biến chứng khác liên quan mật thiết với nhau.

Chuột rút có điều trị được không?

Trước hết, đối với người có tiền sử hay bị chuột rút cần đi khám để bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây chuột rút, qua đó điều trị một cách thích hợp nhằm ngăn ngừa không cho hiện tượng chuột rút xảy ra. Tùy theo từng nguyên nhân mà bác sĩ sẽ có những chỉ định thích hợp cho từng trường hợp cụ thể. Ví dụ, thiếu nước và chất điện giải thì bù nước, bù chất điện giải bằng cách uống hoặc truyền dịch. Ăn thức ăn, rau, quả có nhiều chất canxi, kali hàng ngày là thực sự cần thiết cho mọi người, đặc biệt cho những người có tiền sử bị chuột rút và có nguy cơ cao chuột rút như những người lao động nặng nhọc, vận động viên. Người ta cũng có thể dùng các thuốc gây giãn cơ để điều trị triệu chứng chuột rút.

Khi bị chuột rút, việc xoa bóp trực tiếp hoặc xịt, thoa các thuốc làm giãn cơ như dầu gió, deefheat cũng có tác dụng ngay tức thì. Đối với giãn tĩnh mạch chân có các phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa. Tất nhiên bao giờ cũng áp dụng điều trị nội khoa trước bằng cách uống thuốc, băng chân, hạn chế đứng lâu và khi đi ngủ nên kê chân cao hơn đầu. Nếu điều trị nội khoa thất bại, có thể điều trị bằng ngoại khoa (phẫu thuật hay gây xơ hóa tĩnh mạch).