Người Sài Gòn và văn hóa báo xuân

Sài Gòn trời vẫn nóng, không có gì thay đổi. Nhưng người Sài Gòn vẫn biết tết sắp đến vì các sạp báo đã rực rỡ sắc màu báo xuân. Người Sài Gòn chưa cảm nhận được tết sắp đến nhưng khi nhìn thấy những tờ báo xuân trên sạp báo họ biết tết đã đến gần. Chính những tờ báo xuân rực rỡ trên các sạp báo đã mang đến cho thành phố không khí tết rộn rã đủ sắc màu người mua kẻ bán. Và trong nhà của họ không thể thiếu một tờ báo xuân cho thêm vui mùa xuân mới.

Ngày trước, cùng với chục chai nước ngọt xá xị đủ màu xanh bạc hà, đỏ cam, vàng chanh thì trên bàn tiếp khách ba tôi cũng ráng mua ít nhất là một tờ báo xuân. Nhiều nhà còn mua hai, ba tờ tùy theo tài chính. Trước hết, trong những ngày nghỉ tết, trong lúc rảnh rỗi, chờ tiếp khách chủ nhà thường lấy báo xuân ra đọc. Ngoài công dụng để đọc, báo xuân cũng là nghệ thuật trang trí cho phòng khách. Nếu nhà nghèo, người ta mua một tờ. Khi tết xong, các bìa báo có hình mỹ nữ với mai vàng sẽ được dán lên tường vách cho nó... sang. Nhà khá giả hai, ba tờ được để thành chồng trên bàn nước, góp thêm phần trang trí cùng với lọ hoa tươi, những chai nước ngọt. Chưa hết, tờ báo xuân còn có một công dụng nối liền tình cảm: Quà tặng xuân. Tết đến tặng nhau tờ báo kèm với bao trà, gói mứt biểu hiện cho tình cảm, quý trọng bằng hữu chi giao, hoặc cũng là hiếu hỉ, món quà biết ơn người đã giúp mình trong cơn hoạn nạn. Vì là một loại nghệ thuật trang trí, là quà tặng mùa xuân mang hạnh phúc, niềm hên đến cho mọi người nên tờ báo xuân nào cũng màu sắc tươi đẹp, có hình hoa mai, hoa cúc, hoa đào cạnh bên thiếu nữ hoặc đôi lúc cũng có thêm hình ảnh của con vật cầm tinh năm đó.


Báo xuân Sài Gòn báo hiệu tết đến gần. Ảnh chụp trên đường sách Nguyễn Văn Bình, quận 1. Ảnh: HTD

Lúc đó, báo xuân có thể chia ra làm hai loại: Báo chuyên nghiệp và báo tài tử. Báo chuyên nghiệp là những tờ báo xuân của các nhật báo, tuần báo, bán nguyệt san, nguyệt san. Báo tài tử là báo xuân của các tổ chức, như trường học, đoàn thể. Về báo tài tử, các trường từ đại học đến các trường trung học đều cố gắng ra một giai phẩm xuân. Một vài trường trung học lớn như Gia Long, Trưng Vương, Petrus Ký, Chu Văn An, Taberd nếu có ra báo, vấn đề bán cũng đỡ khổ nhưng mấy trường nhỏ, ra báo lỗ vốn cầm chắc trong tay. Khó nhọc, cực khổ nhưng các cô các cậu vẫn hì hục ra báo xuân bằng được.

 Vì là một tờ báo để trang trí, làm quà tặng cho dịp tết nên không ai muốn một tờ báo xuân đen đúa, u buồn từ cái bìa cho đến nội dung. Một cách tổng quát các tờ báo xuân đều cần phải tươi vui nhẹ nhàng. Theo phong tục thì phải có bài sớ táo quân viết theo giọng văn vần hài hước, châm biếm. Một loại bài không thể thiếu được là viết về “nhân vật” cầm tinh năm đó. Thí dụ như năm khỉ thì sẽ có đủ loại thể văn viết về con giáp này: Tại sao có con khỉ, thần thoại về khỉ, chuyện Tề Thiên, khỉ nuôi người, khỉ lấy người, tại sao khỉ đỏ đít và đủ thứ loài khỉ trong cuộc sống của con người…

Như đã nói, bạn đọc mua một tờ báo xuân làm quà cho mình và tặng cho người cho nên ai cũng muốn một cái gì đó vui vẻ nên báo xuân luôn có những câu chuyện vui cười, những tranh vui để chọc cười bạn đọc. Tất nhiên những câu chuyện vui này đều liên quan đến mùa xuân và con vật cầm tinh năm ấy thì càng tốt. Người đọc còn tìm cái hên trong các mục tử vi của bạn đọc trong năm với đủ thứ lốc cốc tử.

Ngoài những câu chuyện vui ngắn thì truyện ngắn cũng phải nên có đoạn cuối vui tươi, hạnh phúc. Thơ thì phải nhẹ nhàng, thắm màu xuân như: Xuân về hoa nở vạn màu tươi/Trai gái ai ai cũng nụ cười.

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm