Kể từ khi viên cựu sĩ quan quân đội 43 tuổi của Nga bị bắt tại Bangkok vì bị cáo buộc cung cấp tên lửa đất đối không cho phiến quân FARC (Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia) ở Colombia, Moscow đã có một cuộc chiến khó khăn và dai dẳng để ngăn không cho hắn bị dẫn độ sang Mỹ để hầu tòa.
Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov gần đây hứa sẽ “tiếp tục làm mọi thứ cần thiết để yêu cầu cho Bout được an toàn trở về nhà”, và ông còn nói rằng vụ việc chống lại anh ta là “kinh khủng và mang tính chất chính trị”. Nga cũng cung cấp cho chính phủ Thái Lan dầu lửa và máy bay chiến đấu giá rẻ để kháng cự lại những yêu cầu dẫn độ từ phía Mỹ. Đồng thời các quan chức Nga cũng sử dụng bút chiến để bảo vệ Bout, cho rằng các nỗ lực của Mỹ nhắm kết tội anh ta sẽ gây ra tác động tiêu cực tới mối quan hệ “mới được khởi động lại” giữa Nga và Mỹ.
Vậy tại sao Bout lại nhận được sự ưu ái từ Kremlin đến như vậy? Một lý do có thể là anh ta biết nhiều về các nguồn cung cáp vũ khí bí mật của Nga cả chính thức và không chính thức từ nhiều thập kỷ nay. Vào những năm 1980, Bout, một người nói tiếng Bồ Đào Nha đã phục vụ tại Mozambique dưới quyền một sĩ quan của KGB là Igor Sechin, người giờ đây là phó thủ tướng và có lẽ là người quyền lực nhất trong chính phủ chỉ sau Vladimir Putin. Khi Liên Xô tan rã, Bout nhanh chóng tách riêng, thực hiện các phi vụ tuồn vũ khí của Nga qua Châu Phi bằng sử dụng các máy bay vận tải cũ của Liên Xô.
Thâm niên nghề nghiệp 20 năm cung cấp vũ khí của Bout cho Taliban ở Afghanistan, Hizbullah ở Li-Băng, quân Hồi Giáo ở Somali và một lượng lớn các tổ chức phiến quân ở Châu Phi “sẽ không thể thực hiện được nếu không có sự bảo trợ của nhà nước”, Douglas Farah, tác giả của một cuốn sách gần đây về Bout, nói. Và ông này nêu thêm ý kiến rằng “do ông Vladimir Putin đã củng cố lại các cơ quan tình báo khi đó đang bị xuống cấp tồi tệ, nên Bout mới chưa trở thành một phần tử láu cá và là một phần tích cực trong hoạt động mở rộng mạng lưới buôn vũ khí của Nga.” Bout được để ý tại Iran năm 2005 và Li-Băng năm 2006, bị cáo buộc là đang vạn chuyển vũ khí của Nga được quân Hizbullah sử dụng trong cuộc chiến với Israel mùa hè năm đó, Farah nói.
Trong thời gian này, hạm đội 50 chiếc máy bay của Bout cũng chở vũ khí và các trang bị theo hợp đồng với FedEx, Halliburton, và một chi nhánh cũ KBR ở Iraq. Trong một tuyên bố gần đây trong nhà tù Thái Lan, tự Bout đã nói rằng “Mỹ đang cố tạo ra cho tôi hình ảnh về một nhà tỉ phú, một trùm buôn vũ khí phi pháp. Tôi chưa bao giờ buôn vũ khí; cũng chẳng bán vũ khí cho ai.” Các công tố viên Mỹ cso tin hay không?
Trong một chiến dịch lừa bịp được dàn dựng tỉ mỉ trên tầng mái của một khách sạn ở Bangkok, Bout bị ép buộc phải chấp nhận cung cấp 700 vũ khí chống máy bay loại MANPAD do Nga sản xuất cũng như 5.000 khẩu AK-47, hàng triệu viên đạn, vô số súng trường dự phòng, mìn chống bộ binh, bộc phá C-4, thiết bị quan sát ban đêm, xe thông tin không người lái, và máy bay siêu nhẹ của Nga có thể được trang bị đầy đủ dàn phóng lựu và tên lửa cho các nhân viên mật vụ của Cơ quan Chống tội phạm Ma túy (thuộc Bộ Tư Pháp Mỹ) mượn danh nghĩa là thành viên của FARC.
Các nhà phân tích tại Moscow đã tạo ra các chứng cứ gợi ý rằng thương vụ của FARC có lẽ đã được sặ hậu thuẫn của các quan chức Nga không chỉ với mục đích kiếm chác mà còn cho đó là một sự trả giá cho chính quyền Colombia, một đồng minh của Mỹ khi Washington đưa các tên lửa Stinger cho quân Thánh chiến người Afghanistan trong thời điểm những năm 1980. Không có chứng cứ, nhưng một máy bay vận tải thuộc đường dây của Bout chất đầy vũ khí, bị bắt giữ tại Thái Lan hồi năm ngoái, hóa ra lại được đăng ký tại một địa chỉ ở Moscow có chung với nhiều công ty liên quan đến FSB, cơ quan tiền nhiệm của KGB sau này.
Có lẽ cái điều gây ngạc nhiên nhất trong cuộc chiến dẫn độ này là làm thế nào mà Bout lại trở thành một kiểu anh hùng trước hầu hết giới truyền thông Nga. Kênh truyền hình nhà nước Russia Today ngay lập tức nhảy vào cuộc bảo vệ một kẻ từng bị Peter Haim, một nhân vật mới trong Phòng Ngoại vụ Anh miêu tả là “kẻ lái buôn thần chết”, xác nhận anh ta là nạn nhân trong một âm mưu của CIA. Đài phát thanh Nga vẫn đang thông tin liên tục về những điều kiện trong tù của Bout và lời phản đối của vợ anh ta về sự vô tội.
Anthony Davis, một chuyên viên phân tích an ninh của tờ HIS Jane’s, nói rằng các nhà chức trách Mỹ sẽ muốn biết về các tài liệu trên chọ đen liên quan tới tên lửa 9K38 Igla của Nga, loại tên lửa đất đối không mới nhất và kinh khủng nhất của Nga, nhất là nếu những tên lửa Igla này đã rơi vào tay cảu quân Hizbullah. Tuy nhiên sự lo lắng của người Nga về khả năng Bout có thể khai khi đứng trên bục nhân chứng có thể là vô căn cứ. Vợ và con của Bout vẫn sống tại Nga và anh ta vẫn giữ được một sự câm lặng đến vô cảm sau hai năm bị giam giữ trong nhà tù Thái Lan.
Khi nhà báo Bertil Lintner đang hoạt động tại Bangkok gặp Bout trong tù ngay sau khi anh ta bị bắt, anh ta phát hiện ra sự phản đối công khai với mỹ. Anh ta “thích làm một anh hùng của Nga trong nhà tù Mỹ còn hơn làm một kẻ phản bội trong những vụ kinh doanh vũ khí bí mật của Nga”, Lintner viết. Hơn nữa, do các thủ tục dẫn độ cuối cùng với Bout được quyết định trì hoãn đến tháng 10 nên “kẻ lái buôn thần chết” này sẽ không chịu khuất phục nếu không có một cuộc chiến.
Theo Tân Vũ (ANTĐ/News week)
