Đi bắt ếch đồng

Ếch không thể đào hang. Nó lẩn vào hang cua tránh hạn, uống nước bọt của con cua để sống qua mùa khô. Khi trời đổ mưa to, nước ngấm dần vào đất, cua ngoi ra đồng tắm mát. Tối đến, ếch cũng theo cua ra ngoài ngắm mây trời và tìm “bạn tình” để thực hiện chức năng duy trì nòi giống của loài. Đây cũng là dịp để dân quê mình đi tìm bắt chúng. Mùa mưa đầu là mùa đi bắt cua đồng và ếch đồng. Vì chỉ có cơn mưa đầu mùa mới khiến ếch mê nước và những bạn tình kêu lên dữ dội quên cả sự nguy hiểm bên mình.

Nhân gian ta có câu: “Con ếch chết vì cái miệng” quả không sai tí nào. Khi có những cơn mưa đầu báo hiệu một một mùa mưa kéo dài, ếch kêu trong hang nghe “quệt, quệt”. Lúc này, người ta đã chuẩn bị các loại dụng cụ như giỏ, đèn (đèn bình ắc quy, đèn làm bằng lồng), và “ếch mồi” (ếch đực dùng để dụ ếch cái ra khỏi hang) để đi bắt báu vật của đồng quê - những con ếch ú mềm.

Món ngon từ ếch đồng. Ảnh: ST

Ngày xưa, khi chưa có đèn bình ắc quy, người ta bắt ếch bằng đèn lồng, tức là cây đèn cốc bỏ trong cái lồng xách đi bắt ếch. Xưa, ếch nhiều vô kể. Mưa xuống, ếch kêu không thể nào ngủ được, đi bắt có khi còn đạp lên mình chúng. Sẵn thế, họ tóm gọn ếch cho vào giỏ, vào bao. Người bắt ếch nhiều phải mang theo bao chỉ xanh (bao dệt bằng dây bố, dây đai) để đựng ếch. Ở những vùng nước sâu, người ta mang theo chài cá để chài ếch, có chài dính đến vài chục con. Điều thú vị và hấp dẫn nhất của bắt ếch đồng là dùng ếch mồi để nhử chúng ra mà bắt. Công việc này là của những tay bắt ếch có nghề.

Vào những ngày mưa chưa nặng hạt, nghe ếch kêu, người ta tìm hang rồi đào bắt chúng chứ không dùng cây móc bằng mây bắt vì sợ ếch mồi chết đi. Con ếch mồi được cất giấu cẩn thận vào chỗ kín, không được cho uống nước quá nhiều vì no nước ếch sẽ không kêu. Chiều đến, mưa ngập các bờ ruộng, người ta đi tìm bãi ếch rồi làm dấu để ếch mồi bằng cái bao cột vào cái cây hay cái giỏ đựng ếch để người khác khỏi tranh chỗ. Vào lúc quá nửa đêm, khi ếch mồi kêu vang, những con ếch cái cũng bắt đầu kêu “tục, tục” làm dấu hiệu để rủ bạn tình tìm đến với nhau, bắt thành từng cặp. Nhiều con ếch to như bãi phân trâu nằm yên bắt cả nắm tay không hết.

Điều lạ là lúc ếch bắt cặp, chúng rất dạn dĩ mọp sát vào đất chịu trận vì đang lúc giao phối và ánh đèn pha vào mắt không nhảy đi được. Những con ếch giao phối lâu, đẻ trứng dày trên mặt nước tạo thành dấu hiệu để người ta lần theo mà bắt chúng. Người bắt ếch mồi phải có kinh nghiệm và kiên trì. Nếu nhằm đêm có trăng, họ phải đợi trăng lặn thì ếch mới ra nhiều. Bắt ếch mồi còn phải chú ý, có khi giỏ ếch của mình đặt làm mồi lại là mồi của những tên trộm ếch nên thỉnh thoảng phải pha đèn để kiểm tra. Có người bắt ếch đến cả vài chục ký khi vào vụ mưa đầu.

Sáng ra, cả chợ đầy những chú ếch vàng ươm, đen trũi được trói trong những sợi dây thành từng chùm trông rất bắt mắt. Người mua mang ếch về làm thịt, xào sả ớt, nấu cà ri, um lá nhào ăn thật ngon lành. Nồi ếch xào đầy trứng ăn ngon tuyệt vì được hấp thụ cái phù sa của ruộng, cái mát mẻ của nước mưa… Thịt ếch mềm, ngọt pha với hương thơm của sả, vị cay của ớt mang đậm nét đồng quê.

TRIỆU VĂN

(Nguyệt san Pháp Luật TP.HCM số 159)