Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 13-1 có phản ánh băn khoăn của các công ty xổ số về việc người trúng số có thể “lách luật” để né thuế thu nhập cá nhân. Sau khi báo phát hành, chúng tôi nhận được nhiều ý kiến phản hồi khác nhau. Chúng tôi xin tiếp tục phân tích vụ việc dưới góc độ của người trúng xổ số.
Có quyền nhận thưởng lẻ tẻ
Lấy ví dụ ông A trúng bốn tờ độc đắc với tổng giải thưởng là 125 triệu đồng x 4 = 500 triệu đồng. Nếu nhận giải một lần, ông phải nộp thuế: (500 triệu đồng - 10 triệu đồng) x 10% = 49 triệu đồng. Nếu vận động bốn người quen lãnh giúp, mỗi người nhận chỉ phải nộp thuế: (125 triệu đồng - 10 triệu đồng) x 10% = 11,5 triệu đồng. Như vậy, số thuế bốn người gom lại là 11,5 triệu đồng x 4 = 46 triệu đồng. Vậy là ông A né được ba triệu đồng tiền thuế.
Hoặc ông X trúng thưởng 10 tờ vé số x 8 triệu đồng = 80 triệu đồng. Nếu lãnh thưởng một lần, ông phải nộp (80 triệu đồng - 10 triệu đồng) x 10% = 7 triệu đồng. Nhưng nếu chẻ thành 10 lần nhận thưởng, ông X sẽ không phải nộp thuế.
Có người hỏi cách xử lý ông A hay ông X khi họ “bị phát hiện” là phải nộp thuế. Song nhiều ý kiến cho rằng “bị phát hiện” là cụm từ dành cho những hành vi, hành xử sai trái, không đúng pháp luật. Chuyện tính toán để né thuế như trên không phải là hành vi vi phạm pháp luật vì đây là cách làm đúng luật. Luật không buộc và cũng không thể buộc người trúng thưởng phải gom hết tất cả vé trúng để nhận thưởng một lần vì không hợp lý và không khả thi. Hiện nay, giá vé số được tính trên từng tờ, cơ cấu giải thưởng được quy định cho từng tờ, giải thưởng được trả cho từng tờ.
Lấy ví dụ chị Y chẳng bao giờ mua vé số. Vào một ngày đẹp trời, chị được mẹ chồng tương lai tặng cho 20 tờ vé số trúng thưởng, mỗi tờ năm triệu đồng. Sau đó, chị Y chỉ giữ lại hai vé và rộng tay tặng lại cho chín người khác mỗi người hai vé. Những người này tự đi nhận thưởng và không phải nộp thuế. Cơ sở nào để quy rằng chị Y đã “lách luật” để né chín triệu đồng?
Cần tính thuế trên từng tờ vé số
Điều 15 Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định thu nhập chịu thuế từ trúng thưởng là phần giá trị giải thưởng vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng lần trúng thưởng. Như vậy, cần xác định tiền thuế theo từng lần trúng thưởng chứ không phải theo từng lần nhận thưởng. Mỗi tờ vé số trúng thưởng là một lần trúng thưởng nên tiền thuế cần tính trên từng tờ vé số.
Như ông A trúng bốn tờ độc đắc như trên, dù có đem bốn tờ vé số đi lãnh một lần thì ông vẫn được trừ 10 triệu đồng cho từng tờ độc đắc. Dù lãnh thưởng một lần thì tổng số thuế ông phải nộp vẫn chỉ là 46 triệu đồng. Như vậy, người trúng thưởng đỡ tốn công “lách luật”, đỡ tốn thời gian đi lại nhiều lần mà công ty xổ số cũng đỡ việc.
Cách tính này cũng đỡ rối cho các đại lý hoặc tiệm vàng đổi vé trúng. Bởi lẽ có khi vé trúng thưởng được đổi đều chưa tới 10 triệu đồng nên chưa thể khấu trừ. Nhưng khi đại lý gom lại thì tổng số vé trúng có giá trị vượt mức 10 triệu đồng nên sẽ phải chịu thuế. Nếu đại lý bị xem là đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân thì đương nhiên họ cũng phải “lách luật” né thuế để không bị thiệt oan.
Với cách tính trên từng vé số trúng, có lẽ các công ty xổ số khỏi mất công gửi công văn “cầu viện” cơ quan thuế để hỏi xem đại lý có phải là trung gian nhận thưởng hay không.
THỤY CHÂU
